Przewlekły stres – cichy zabójca XXI wieku. Jak sprawdzić, czy dotyczy też Ciebie?

Stres towarzyszy każdemu z nas. Krótkotrwały mobilizuje, pozwala działać pod presją i reagować w sytuacjach zagrożenia. Problem zaczyna się wtedy, gdy stan podwyższonego napięcia staje się codziennością. Wówczas mówimy o stresie przewlekłym – niepozornym wrogu, który potrafi zniszczyć zdrowie, obniżyć odporność, rozregulować gospodarkę hormonalną, a nawet prowadzić do depresji

Stres chroniczny – co dzieje się w organizmie?

W stanie stresu organizm aktywuje tzw. oś HPA (podwzgórze–przysadka–nadnercza), czego skutkiem jest wyrzut kortyzolu, adrenaliny i noradrenaliny. W krótkim okresie to mechanizm obronny – ale w dłuższym czasie dochodzi do rozchwiania hormonalnego, a poziomy neuroprzekaźników (np. serotoniny czy dopaminy) mogą się znacząco obniżyć.

Objawy przewlekłego stresu bywają niespecyficzne:

• ciągłe zmęczenie,

• problemy z koncentracją,

• bezsenność,

• spadek libido,

• kołatanie serca,

• spadek odporności,

• drażliwość i lęk.

Wielu pacjentów przez lata nie kojarzy ich z przeciążeniem osi stresowej. Tymczasem to właśnie stres – nie dieta, brak ruchu czy wiek – może być czynnikiem wyzwalającym poważniejsze zaburzenia zdrowotne.

Diagnostyka stresu – co można zbadać?

Dotychczas rozpoznanie zaburzeń związanych ze stresem opierało się głównie na wywiadzie i obserwacji objawów. Obecnie coraz więcej osób sięga po nowoczesne badania laboratoryjne, które pozwalają zajrzeć „do środka” i sprawdzić poziom neuroprzekaźników oraz hormonów stresu. Jednym z takich narzędzi diagnostycznych jest nowoczesne badanie STRESS Print, które umożliwia ocenę funkcjonowania całej osi stresu HPA oraz neurochemicznej równowagi organizmu.

W ramach analizy można sprawdzić m.in.:

• poziom kortyzolu i DHEA (związany z wypaleniem nadnerczy),

• stężenie serotoniny, dopaminy, noradrenaliny i GABA,

• zaburzenia równowagi między pobudzeniem a wyciszeniem układu nerwowego.

Taka diagnostyka jest szczególnie przydatna u osób pracujących pod dużą presją, z objawami wypalenia zawodowego lub chronicznego zmęczenia.

Jak wspomagać organizm w walce ze stresem?

Choć nie zawsze możemy zmienić źródła stresu, mamy wpływ na to, jak reaguje nasze ciało. Kluczowe elementy to:

• sen – min. 7–8 godzin nieprzerwanego snu na dobę,

• aktywność fizyczna – regularny ruch poprawia metabolizm kortyzolu,

• suplementacja – m.in. adaptogeny (ashwagandha, rhodiola), magnez, witaminy z grupy B,

• terapia – wsparcie psychologiczne może znacząco obniżyć poziom napięcia,

• świadome oddechy i medytacja – pomagają odzyskać kontrolę nad reakcją fizjologiczną.

Najważniejsze jednak to działać świadomie. Jeśli czujesz, że stres zaczyna rządzić Twoim życiem – nie ignoruj sygnałów. Zrób krok w stronę zdrowia i sprawdź, co naprawdę dzieje się w Twoim organizmie.